Knjiga Ja, onaj drugi i drukčiji svijet: uvod u historiju odnosa islama i Zapada autora Ibrahima Kalina istinska je studija izuzetne informativnosti i dubine koja nastoji rasvijetliti dva važna fenomena: odnose islamskog i zapadnog društva u jednom veoma dugom historijskom razdoblju i različite dimenzije slojevite historije tih odnosa. Kalinova studija ni po čemu ne podsjeća na onu vrstu tekstova pisanih s namjerom da čitaoca u nešto uvjere. Ovdje je riječ o knjizi u kojoj autor, inače vrstan mislilac i filozof, nastoji razumjeti susrete islamskog i zapadnog društva, bilo u formi sukoba ili plodonosne saradnje, te ih smjestiti u racionalan okvir. Autor znalački potcrtava kako historija nikada nije nešto što pripada samo prošlosti, već podjednako i našoj sadašnjosti. Samo ono razumijevanje historije koje ne izlazi izvan racionalnih okvira, smatra Kalin, može nam pomoći da gradimo temelje za zdraviju budućnost. Stoga je njegova knjiga ne samo uvod u historiju odnosa islama i Zapada već i svojevrstan uvod u filozofiju historije odnosa dvaju velikih kulturno-civilizacijskih krugova
 pisano grčko naslijeđe. Suprotno tome, drevnu grčku misao obradili su u ideološkoj osnovi stvaranja i onog svijeta i iznova su je proizveli u jednom teističko-metafizičkom smislu. U filozofskom smislu, Platonov i Aristotelov izlazak iz paganizma i njihov susret s vjerom u jednog Boga desio se u djelima muslimanskih filozofa Kindija, Farabija, Ibn Sine i Ibn Rušda, mnogo prije kršćanskih teologa kao što je Toma Akvinski. Također, muslimanski mislioci prvi su omogućili tumačenje Aristotela u jednom neoplatonskom smislu i u okvirima pomirljivim s vjerskom kozmologijom i metafizikom”, objašnjava Kalin, naglasivši da je zbog toga nemoguće analizirati srednjovjekovnu evropsku filozofiju neovisno od svijesti o Platonovoj i Aristotelovoj avanturi u islamskom svijetu.</p>
<p>Veliko naslijeđe grčke filozofije zahvaljujući muslimanskim misliocima postalo je dijelom zajedničkog naslijeđa koje su prihvatali andaluzijski i istočni muslimani, ali i Jevreji, evropski i stočni kršćani. Iako je broj prevodilaca bio mali, potreba da Evropa razumije i uči od svijeta u kojem su ulice čiste, a biblioteke ispunjene rukopisima bivala je sve izraženijom. “Prijevodi s arapskog na latinski i hebrejski na polju matematike, algebre, geometrije, astronomije, medicine, historije prirode, mehanike, hemije i alhemije, filozofije, retorike, tesavvufa, poezije, historije misli i ostalog udarili su pečat na filozofski svijet XII i XIII stoljeća i bili su uzrok rađanju novog pokreta misli, nauke i umjetnosti u Evropi”, piše Kalin.</p>
<p>Samo je početak upotrebe brojeva u Evropi, poznatih pod imenom arapski brojevi, omogućio ogroman napredak na polju praktičnih pitanja poput oporezivanja i carinjenja, s jedne, ali i naučni progres, s druge strane. Vođenje složenih matematičkih operacija rimskim brojevima bilo je skoro nemoguće, pa je dolazak arapskih brojeva u Evropu jedan veliki kotač u mehanizmu renesanse. Sličan proces odvijao se na polju astronomije i medicine. Muslimani su postavili temelj modelu univerzuma koji su kasnije zagovarali Galileo i Kepler. “Osim toga, muslimanski astronomi i geografi radili su na modelima koji su prihvatili da je Zemlja okrugla i izvršili su alternativne proračune. Suštinski je važno što su muslimanski naučnici to predstavili kao čist naučni parametar i nisu osjetili potrebu da različitim modelima univerzuma pripišu vjersko-retorički smisao. I dok je zbog toga prelazak s modela geocentričnog univerzuma na model heliocentričnog univerzuma na Zapadu izazvao veliku teološku krizu, u islamskom je svijetu to prihvaćeno kao jasno naučno-kosmološko pitanje i nije izazvalo vjersko-teološke rasprave”, piše Kalin.</p>
<p>Kao primjer utjecaja na polju astronomije i pitanja modela univerzuma, koji je Crkva smatrala teološkim pitanjem, Kalin navodi utjecaj Ebua Abbasa el-Ferganija, slavnog astronoma iz 9. stoljeća, i njegovog djela <em>Kitab fi hareketi's-semaviyye ve dževami’ ilmi'n-nudžum. </em>U ovom djelu Fergani ustanovljuje da je Zemlja sferičnog oblika, piše o sjevernom i južnom polu, te ispravlja Prolomejev model donoseći nove naučne informacije. Ovo je djelo s arapskog na latinski jezik prevedeno 1135. godine od Johna iz Seville. U istom periodu nastao je i hebrejski prijevod ovog kapitalnog djela. Kalin navodi autore koji su se kasnije pozivali na ovo djelo prepisujući njegove dijelove, te ističe da se i Kolumbov put prema Indiji temelji na percepciji koju su muslimanski naučnici imali o Zemlji. Posebno su zanimljive Kalinove opservacije o utjecajima Ferganija na Dantea, koji je, kako tvrdi u djelu <em>Convivio ve Vita Nuova, </em>pročitao Ferganijevo djelo. Kalin smatra da je Danteova <em>Božanstvena komedija </em>kulminacija Ferganijevog utjecaja.</p>
<p>Kalin se posebno osvrće na utjecaje islamske medicinske nauke na evropsku renesansu, ali zaključuje da bolnice u Evropi, u onom smislu u kojem su postojale u islamskom svijetu, nisu mogle biti podignute sve do 16. stoljeć,a uprkos tome što su na latinski mnogo ranije bili prevedeni Ibn Sina i Razi – ta dva medicinska kolosa. Autor skreće pažnju na činjenicu da je prevodilački pokret bio posebno aktivan u toku 17, ali i 18. stoljeća, kada su pod patronatom imperatora Frederika II na Siciliji ulagani ogromni napori da se prevedu islamski autori. Na to se u Evropi tog vremena i nije uvijek gledalo blagonaklono. Michael Scott, prevodilac Frederika II, bio je predmet blaćenja. Dante u <em>Božanstvenoj komediji </em>Scotta stavlja u <em>inferno</em>, dakle Džehennem, optužujući ga da je čitao muslimanske knjige i na osnovu njih predviđao budućnost. Kada se izuzmu legende i blaćenja, piše Kalin, treba priznati da Scottu pripada istaknuto i važno mjesto u historiji odnosa islama i Zapada. (Nastavlja se)</p>
</div><!-- entry-content -->
<footer class=)
