Ime je dobio po slavnom bosanskom kralju Tvrtku I Kotromaniću. Bio je profesor emeritus Filozofskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, prvi predsjednik P.E.N. Centra BiH, direktor Narodnog pozorišta u Sarajevu te redovni član Akademije nauka i umjetnosti BiH. Pisao je romane, eseje iz teatrologije i književne teorije i kritike, putopise, pripovijetke i radiodrame
, kojeg spominje u svoja dva romana. Sva su ta iskustva ostavila velikog traga na njegovu književnost, posebno na briljantni roman <em>Istorija bolesti</em>, o kojem će biti govora u nastavku.</p>
<p>Tvrtko je bio veliki avanturista i rado je putovao kad god mu se pružila prilika za putovanje. Obišao je cijelu Evropu, a boravio je i u Indiji, Kini i Americi. Studirao je i diplomirao jugoslavensku književnost na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Nakon odsluženja vojnog roka, zaposlio se u Narodnoj i univerzitetskoj biblioteci u Sarajevu na klasifikaciji strane knjige, gdje ostaje do 1968. Iste godine stupa na dužnost dramaturga Narodnog pozorišta.</p>
<p>Od 1965. do 1967. godine boravio je na Osmania University u Hyderabadu u Indiji, gdje je studirao klasičnu indijsku i azijsku estetiku, posebno pozorište. Od januara do juna 1971. godine na Istituto del Teatro, Universita di Roma, izučavao je <em>commedia del’ arte</em> i njene veze s azijskim pozorištem.</p>
<p>Godine 1971. izabran je za asistenta na novootvorenom Odsjeku za komparativnu književnost, teatrologiju i bibliotekarstvo Filozofskog fakulteta u Sarajevu. U novembru 1974. godine doktorirao je na temu <em>Teorijske osnove modernog evropskog i klasičnog azijskog pozorišta</em> na Filozofskom fakultetu u Sarajevu, te je 1975. izabran u zvanje docenta. Godine 1980. izabran je u zvanje vanrednog profesora, a već 1983. u zvanje redovnog profesora na Odsjeku za opću književnost i bibliotekarstvo (kasnije preimenovanom u Odsjek za komparativnu književnost i bibliotekarstvo).</p>
<p>Predavao je na Akademiji scenskih umjetnosti u Sarajevu, Akademiji umjetnosti u Novom Sadu i na postdiplomskom studiju Fakulteta dramskih umjetnosti u Beogradu. Učestvovao je na brojnim domaćim i međunarodnim simpozijima. U dva navrata, 1981. i 1987. godine, boravio je i predavao kao gostujući profesor u okviru Fulbrightove fondacije u SAD-u.</p>
<p>U književnosti se javio krajem šezdesetih godina 20. stoljeća i objavio više od dvadeset knjiga putopisa, pripovijetki, radiodrama i četiri romana: <em>Kasino</em> (1987), <em>Čovjekova porodica</em> (1991), <em>Istorija bolesti</em> (1994) i <em>Jesenja violina</em> (2000). Iz bogate bibliografije još valja izdvojiti putopise <em>Odanost jugu</em> (1970), <em>Putovanje</em> (1974), <em>Pejsaži zrelog doba</em> (1979), <em>Mehanika fluida</em> (1987), <em>Majka voda</em> (2004); te zbirke pripovijedaka <em>Karavan</em> (1981) i <em>Trag crne žuči</em> (2005). Kulenović je pisao i knjige iz oblasti književne teorije i teatrologije: <em>Indija i umjetnost</em> (1972), <em>Čakra – Istok Zapadu danas</em> (1973), <em>Teorijske osnove modernog evropskog i klasičnog azijskog pozorišta</em> (1983), <em>Umetnost i komunikacija</em> (1983), <em>Lektira I</em> (1976), <em>Lektira II</em> (1984), <em>Lektira III</em> (1989), <em>Galerije</em> (1990), <em>Rezime</em> (1995) i <em>Vrata koja se njišu</em> (2008). Također, pisao je i radiodrame, od kojih valja spomenuti <em>Smrt na fotografiji, Glasove iz sjećanja, Karneval, Ornebuška stepa, San o staklu, Smrt u Sarajevu i Poetiku odustajanja.</em></p>
<p>Književna kritika pozicionirala je Tvrtka Kulenovića u sami vrh savremene bošnjačke i bosanskohercegovačke književne produkcije. Iako je cijeli njegov opus valoriziran kao nesvakidašnji i umjetnički veoma vrijedan, jedno njegovo djelo ipak se istaknulo među drugima. Riječ je o romanu <em>Istorija bolesti</em>, jednom od ponajboljih ostvarenja naše postmodernističke literature o kojem su napisani brojni eseji i naučni radovi. U ovom je romanu Kulenović potvrdio da upućenost autora u teorijske apstrakcije ne mora nužno negativno utjecati na njegovu književnu produkciju. Štaviše, pitanje je da li bi <em>Istoriju bolesti </em>bilo moguće napisati bez poznavanja savremenih književnih teorija, u koje je, kao profesor književnosti, nesumnjivo bio upućen.</p>
<p>“Ako se sadržaj i forma, kako u životu, tako i u umjetnosti, međusobno propituju i na taj način uslovljavaju akt međusobnog postojanja, roman je i ovdje pronašao svoj plašt čija će se tkanina vidljivo mijenjati kako se, uslijed kretanja, zastajanja i vijuganja priče, ponovo bude oblikovala slika značenja dva univerzuma: svijeta teksta i pojavnog svijeta, svijeta u kojem neposredno sudjelujemo procesom čitanja i svijeta iz kojeg, ustvari, i dolaze modeli interpretativnih sudova svakoga od nas ponaosob”, zapisao je profesor Edin Pobrić u radu o romanu <em>Istorija bolesti</em>.</p>
<p>Ovaj roman pokušava paralelno rekonstruirati epohu opsade Sarajeva i naratorovu svojevrsnu potragu za samim sobom. U prikazivanju izokrenute stvarnosti u kojoj se na polifonijski način miješaju dva svijeta – fikcije, odnosno literature kojom je obilježen jedan način života, i pojavne stvarnosti, odnosno granata s kojima dolazi novo i nepoznato doba – Kulenović postavlja glavnog junaka razapetog između književnih svjetova, s jedne, i redova za hljeb i vodu, s druge strane. Miješaju se svjetovi i svjetonazori Kamijeve <em>Kuge</em> i sarajevskog groblja Lav, Poncija Pilata i <em>Čovjekove porodice</em>, <em>Majstora i Margarite</em> i Lide i Tvrtka, Mersoa i Mame Milene i najzad Borhesa i Kulenovića.</p>
<p>Roman <em>Istorija bolesti </em>samu književnost i čin čitanja predstavlja kao put spasa u periodu agresije, a snažni kontrasti između bogatih književnih svjetova i surovosti prezenta u opsjednutom Sarajevu naglašavaju tragediju koju je proživio ovaj grad, skupa s autorom romana. Možda su upravo agresija i preživljavanje opsade Sarajeva utjecali na to da Tvrtko odluči ijekavizirati svoj roman <em>Čovjekova porodica</em>, čime je definitivno potvrdio vlastitu pripadnost bosanskom govornom području. A kome i čemu bi, ako ne Bosni, mogao pripadati čovjek koji je ponosno nosio ime slavnog bosanskog kralja?</p>
<p> </p>
</div><!-- entry-content -->
<footer class=)
Prethodni članak
Nigdje kao kod kućeSljedeći članak
“Mladi lavovi” i “stari mačori”
PROČITAJTE I...
UZ 31. GODIŠNJICU SMRTI ĆAMILA SIJARIĆA
Zasnovana na magmi nacionalnog bića, na buntovnoj i polivalentnoj leksičkoj podlozi, na vreloj maštovitosti i gotovo sentimentalnoj zagrcnutosti narodnog rapsoda, poezija Ćamila Sijarića traga za suštinskim mirom, u jednoj univerzalno oblikovanoj formi, osvjetljava čovjekovu sudbinu kroz najintimniju vizuru, svoj san o mogućem spokojstvu projektuje na historijsko platno vječito živih ožiljaka stradalništva i bola kao univerzalnih i odveć ponovljivih kategorija.
Univerzalni rječnik čuda Almina Kaplana: RASKOŠNE POETSKE SLIKE
Almin Kaplan, Bukara, “Planjax”, Tešanj, 2018.