Čitaocima su predstavljene opće, kulturne i društveno-političke prilike bosanskokrupskog sreza u vrijeme Austro-Ugarske, njena privreda, demografija, arhitektura, školstvo te vjerski život; istražene su i kompletirane biografije trinaest istaknutih ličnosti iz Bosanske Krupe iz tog perioda, jer, “poznajući našu prošlost, dobivamo veliki dio odgovora na trenutna aktuelna pitanja”

Piše: Jasmin GROŠIĆ

U Bosanskoj Krupi, prelijepom bosanskom gradu na obalama Une i Krušnice, približno dvije decenije ne dešavaju se znameniti javni događaji, posebno oni vezani za nauku i kulturu. Sredina koja je blisku prošlost naše domovine obilježila poznatim piscima, akademskim slikarima, vjerskim učenjacima i reformatorima, kao i drugim znamenitim ličnostima posljednje vrijeme uveliko stagnira. Ipak, kako ova sredina ne bi u potpunosti pokidala veze s intelektualnim i kulturnim radom i stvaralaštvom, s vremena na vrijeme vrijedni pojedinci barem nakratko osvijetle tamu koja ih okružuje. Vrijedan kulturni događaj u Bosanskoj Krupi zabilježen je 24. novembra 2020. godine, kada su dvojica vrijednih istraživača Asmir Crnkić i Mirza Ahmetbašić, povodom Dana državnosti Bosne i Hercegovine, predstavili monografiju Bosanska Krupa u vrijeme austrougarske uprave.

Autorski dvojac radio je na knjizi tri godine. Cilj je bio da se istraži prošlost Bosanske Krupe u periodu austrougarske uprave te da se rezultati istraživačkog rada objave u jedinstvenoj monografiji. U ovom djelu čitaocima su predstavljene opće, kulturne i društveno-političke prilike bosanskokrupskog sreza u vrijeme Austro-Ugarske, kao i njena privreda, demografija, arhitektura, školstvo te vjerski život. Istražene su i kompletirane biografije trinaest istaknutih ličnosti iz Bosanske Krupe iz tog perioda.

“Poznajući našu prošlost, dobivamo veliki dio odgovora na trenutna aktuelna pitanja te se bolje orijentiramo prema budućnosti. Pogledajte samo kako se i danas vrši atak na državu Bosnu i Hercegovinu i sistemski koči njen evroatlantski put iz određenih politika i centara moći. Ako znamo izvor i genezu tih ataka, odnosno ideologija koje ih proizvode, onda ćemo se lakše znati prema njima odrediti i suprotstaviti im se”, rekao je za Stav Asmir Crnkić, jedan od autora.

U pojašnjenju o nastanku monografije Crnkić je istaknuo da su, istražujući ovaj period bosanskokrupske prošlosti, građu i neophodne informacije tražili u šest arhiva u Bosni i Hercegovini i inostranstvu, te u više od sedamdeset knjiga, preko četrdeset naučnih članaka i rasprava te u više od osamdeset brojeva novina i listova koji su izlazili u tom periodu. Osim relevantnih historiografskih izvora, autori su intervjuirali i potomke nekih od istaknutih ličnosti, saznavši tako do sada nepoznate detalja iz njihovih života. U monografiji su na naučno-metodološki način otvorena mnoga pitanja, date analize te iznesena stručna i naučna stajališta o procesima, događajima i pojavama koji su obilježili ovaj period bosanskokrupske prošlosti.

Govoreći o značaju monografije, koja poprilično detaljno rasvjetljava ovaj bitan period u historiji Bosanske Krupe, Mirza Ahmetbašić, drugi autor knjige, za Stav je izjavio da “teme iz lokalne historije, a samim tim i bosanskokrupske, nisu bile u fokusu interesiranja, ili su samo djelimično obrađivane u okviru nekih historijskih tema općeg karaktera i značaja. Svaki pokušaj da se proučavanju bosanskokrupske prošlosti posveti pažnja predstavlja značajan iskorak i doprinosi boljoj rekonstrukciji i razumijevanju događaja s ovog područja”.

Ocjene i pozitivna mišljenja o ovoj historijskoj studiji kao i preporuke za objavu dali su recenzenti dr. Mustafa Prljača, glavni urednik El-Kalema, izdavačke kuće Rijaseta IZ u BiH, te prof. dr. Izet Šabotić, redovni profesor na Filozofskom fakultetu u Tuzli. Promotori knjige bili su prof. dr. Nevzet Veladžić, redovni profesor na Pravnom fakultetu Univerziteta u Bihaću, te prof. dr. Vildana Pečenković, dekanesa i redovni profesor na Pedagoškom fakultetu Univerziteta u Bihaću. Čestitajući autorima na ovom naučno-istraživačkom radu, ovom su prilikom iznijeli i svoje impresije o naučnom i društvenom značaju ovog djela.