Soči nije bio neki dramatičan proboj u rješavanju sirijske krize, no nije bio ni dramatičan fijasko, pa je ocjena turskog ministra inostranih poslova Mevluta Çavuşoğlua, koja se svodi na riječ “zadovoljavajuće”, možda najrealističnija
, svakako nije vrhunac kreativnosti niti remek-djelo grafičkog dizajna.</p>
<p>Nastranu estetika, ono šta taj plakat poručuje upravo je suprotno onome šta su bili proklamirani ciljevi u Sočiju, tj. okupiti najširi mogući presjek sirijskog društva kako bi se uspostavio nacionalni dijalog kao osnova za politički proces koji u najskorije vrijeme treba nastupiti umjesto rata. Međutim, ako se jedan velik dio sirijske populacije borio protiv režima pod zastavom koja se razlikuje od zvanične po broju zelenih zvijezda – umjesto dvije, pobunjenička ima tri – ambiciozni plan kongresa u Sočiju bio bi bolje prezentiran da su na jednom rukavu tri zvijezde. Doduše, i tada bi to bilo pojednostavljenje, ali barem ne bi izgledalo da se režim iz Damaska miri i rukuje sa samim sobom.</p>
<p>Međutim, to bi sasvim sigurno uvrijedilo predstavnike Damaska i nema sumnje da bi oni odbili učešće okruženi takvom simbolikom. Lakše je bilo uvrijediti protivnike režima, i to baš one koje su turski zvaničnici jedva potrpali u avion za Soči. Ali, kada su već na samom aerodromu vidjeli gore opisanu kongresnu simboliku, odbili su učestvovati i dali punomoć turskoj delegaciji da ih zastupa.</p>
<p>Uprkos zamišljenoj najširoj inkluzivnosti i činjenici da su se na kongresu u Sočiju pojavili predstavnici najšireg spektra političkog, kulturnog i religioznog života Sirije, odsutnost nekih ključnih igrača tim je prije bila vidljivija. U prvom se redu to odnosi na Sirijski pregovarački komitet (SNC), koji predstavlja značajan opozicioni blok. SNC je među prvima najavio svoje odbijanje učešća i obrazložio ga time da je kongres u Sočiju van okvira ženevskog procesa koji se vodi pod pokroviteljstvom UN-a i stoga podriva ono što se u Ženevi pokušava postići.</p>
<p>Ono što je posljednje pokušano u okviru ženevskog procesa četiri dana prije Sočija izazvalo je, s druge strane, proteste Asadove delegacije, kao nešto što je za njih “potpuno neprihvatljivo”. Riječ je bilo o (nezvaničnom) papiru, sastavljenom udruženim naporima SAD-a, Velike Britanije, Francuske, Saudijske Arabije i Jordana (Rusi ga nazivaju “privatnom inicijativom”), kao predlošku o tome kako Sirija treba izgledati poslije rata koji uskoro ulazi u osmu godinu. Papir nije stigao do javnosti, ali ono što je procurilo govori o decentralizaciji, parlamentarno-predsjedničkom sistemu te slobodnim i fer izborima. “Mi vjerujemo da je ovaj neuspio pokušaj imao za cilj da podrije razgovore u Ženevi i kongres u Sočiju, politički proces i napore da se uspostavi mir u Siriji”, rekao je ambasador Bashar Jaafari, glavni pregovarač Damaska.</p>
<p>To što se obje strane međusobno optužuju za “podrivanje” ženevskog procesa, najbolje ilustrira da su u pitanju dva paralelna univerzuma. Ženevski proces, odnosno njegovih devet rundi (indirektnih) razgovora, nije donio skoro ništa od željenih rezultata i s te tačke gledišta ideja svenacionalnog dijaloga nije nelogična. Međutim, s druge strane, veliko je pitanje zašto bi opozicija, odnosno njen značajan blok, učestvovala u njemu dok režim, uz pomoć Rusije, bjesomučno bombardira pobunjeničke enklave Idlib i s posebnom svirepošću istočnu Ghoutu. To pitanje, kojim je nekoliko delegata prekinulo govor ruskog ministra inostranih poslova Lavrova, dok je otvarao kongres u Sočiju, ostalo je bez odgovora.</p>
<p>Drugo veoma zamijećeno odsustvovanje iz Sočija odnosi se na američke omiljene teroriste – pripadnike Partije demokratske unije (PYD), odnosno sirijske PKK filijale. Da se samo Rusija pitala, oni bi najvjerovatnije bili ondje. Činjenicu da nisu Turska bilježi u tefter kao (diplomatsku) pobjedu.</p>
<p>U Sočiju su napravljena tri dokumenta: transkripti govora delegata, završna izjava i spisak kandidata za ustavnu komisiju. Završna izjava spisak je principa na kojima učesnici kongresa žele da se Sirija izdigne iz pepela. Naglašavaju se teritorijalni integritet, nezavisnost, nacionalno jedinstvo i generalno “Sirija Sirijcima”, s idealnom demokratijom i idealnim unutrašnjim uređenjem uz konstataciju da se političko rješenje mora bazirati na rezoluciji Vijeća sigurnosti UN-a br. 2254. Podsjećanja radi, ta rezolucija usvojena je davnog decembra 2015. godine i (opet paradoksalno) sve se strane sve vrijeme na nju pozivaju (ona, između ostalog, poziva na obustavu ratnih aktivnosti, odmah), uz opasku da je od tada Asadov režim bitno reducirao vlastitu populaciju.</p>
<p>Lista od 150 kandidata za ustavnu komisiju predata je izaslaniku UN-a Staffanu de Misturi, kao prijedlog nad kojim on ima diskreciono pravo brisanja i dopisivanja.</p>
<p>Po svemu sudeći, a najviše po proceduri glede tog spiska, bojazan i izgovor Sirijske pregovaračke komisije da je Soči smišljen da podrije Ženevu bili su neosnovani. S druge strane, primjedba da Rusija kao duboko umiješana u krizu ne može biti neutralni i/ili pošteni pregovarač imaju itekako osnova, ali zar se to isto ne može reći za sve svjetske i regionalne igrače?</p>
<p>Odbijanje SAD-a, Velike Britanije i Francuske da se pojave u Sočiju kao posmatrači samo naglašava pukotinu između strana umiješanih u sirijsku tragediju. Soči nije bio neki dramatičan proboj u rješavanju sirijske krize, no nije bio ni dramatičan fijasko, pa je ocjena turskog ministra inostranih poslova Mevluta Çavuşoğlua, koja se svodi na riječ “zadovoljavajuće”, možda najrealističnija. Ako se ustavna komisija oformi u dogledno vrijeme, pokrovitelji kongresa u Sočiju (Rusija, Iran i Turska) moći će opravdano kazati da su pokrenuli stvar s mrtve tačke, a sve u skladu sa spomenutom rezolucijom 2254. i ženevskim procesom – pisanje novog sirijskog ustava jeste bitan dio te rezolucije.</p>
<p>Bizaran događaj koji je privukao pažnju turske javnosti bilo je učestvovanje jednog od najtraženijih turskih terorista na ovom kongresu. Mihraç Ural, turski državljanin koji se borio u zloglasnoj miliciji Šabiha na strani sirijskog režima i koji je upleten u terorističke akcije u Turskoj, od kojih je najnotorniji napad automobilom bombom u gradu Reyhanli 2013. godine (52 žrtve), viđen je na kongresu. Ispostavilo se da je putovao s lažnim dokumentima i da njegovo ime nije bilo na listi zvanica. Turska očekuje njegovo izručenje iz Rusije.</p>
<p>Koliko je bilbord s početka ovog teksta “kontroverzan” (ili samo ja to tako vidim?) i estetski banalan, toliko je i amblem (logo) kongresa loš i banalan. Golub mira raširenih krila – iza kojih su, nejasno je, ili dvije sirijske (zvanične) zastave ili možda jedna s četiri zvijezde koja, moguće, u pregibu krije i petu – drži maslinovu grančicu na kojoj je, iz meni nepoznatih razloga, tačno deset plodova. Hajde što bi dizajn bolje pripadao zidnim novinama neke izviđačke organizacije, nego mene brine ta plodovima opterećena maslinova grančica. Da ne bude malo teška tom golubu mira da poleti?</p>
</div><!-- entry-content -->
<footer class=)
Prethodni članak
Niko više neće da radi za 500 marakaSljedeći članak
Vrijeme je bilo da hrvatska javnost čuje i drugu stranu
