fbpx

Košćan nije smio pasti dok je bilo “zlatnih ljiljana”: ZABORAVLJENI HEROJ AMIR AGIĆ

Košćan je bio zadnja brana prema slobodnoj lepeničkoj teritoriji u kojoj je Amir stekao i svoju prvu ljubav. Košćan je za golobradog mladića poput Amira bio svojevrsni poligon za dokazivanje odvažnosti, kao i za mnoge njegove mlade saborce. Odmah na početku Amir se priključuje diverzantskom odjeljenju tadašnjeg Odreda opštinskog štaba Teritorijalne odbrane Kiseljaka, a kasnije 4. bataljona 9. brdske brigade ARBiH. Amir Agić učestvuje u mnogim borbenim dejstvima diverzantskog odjeljenja. Uvijek među prvima

 

Amir Agić u kasnim je poslijepodnevnim satima 18. aprila 1993. godine, u momentima vojničkog zanosa, dao izjavu novinarima BHT-a: “Držimo se! A ja mislim da Košćan neće pasti dok smo mi živi!” Izjava koja odaje snažnu vojničku odlučnost i požrtvovanost borca. Izjava, bez sumnje, ukazuje da za ratnika Amira Agića odbrana Košćana predstavlja uzvišeni cilj. Šta je Košćan predstavljao 1993. godine za slobodnu teritoriju općina Hadžići i Kiseljak i koja je bila uloga Amira Agića u odbrani Košćana?

Lepeničku dolinu u proljeće 1993. godine posebno su krasili ne samo njene općepoznate prirodne ljepote već i uspješna jedinica Amije Republike Bosne i Hercegovine – 4. bataljon 9. brdske brigade, koji je držao borbene položaje na strateški važnom prevoju Košćan. Košćan je tada predstavljao ozbiljnu smetnju za napredovanje snaga VRS-a prema Ivan-sedlu i uspostave veze između tadašnjih nacionalnih paradržavnih tvorevina u Bosni i Hercegovini, u skladu s dogovorom Milošević-Tuđman iz Karađorđeva, koji je operacionaliziran sporazumom iz Graza između Radovana Karadžića i Mate Bobana.

Četvrti bataljon iznjedrio je mnogo proslavljenih boraca, od kojih je njih deset, kao pripadnici 4. bataljona ili pripadnici drugih jedinica u koje su premješteni poslije službe u 4. bataljonu, odlikovano najvišim ratnim priznanjem ARBiH “Zlatni ljiljan”, a dva pripadnika dobila su “Zlatnu policijsku značku”. Vjerovatno je 4. bataljon iznjedrio toliko veliki broj dobitnika najvišeg ratnog priznanja kao malo koji drugi bataljon ARBiH.

Lepenički kraj, ali i rakovički, kreševski i kiseljački, čiji su borci branili brdo Košćan i Lepeničku dolinu, posebno pamti jednog “zlatnog ljiljana”. Pamti ga zbog njegove neustrašivosti i srčanosti. Na brdo Košćan došao je na samom početku Agresije na Bosnu i Hercegovinu, tada još kao golobradi mladić, napuštajući još uvijek ugodnu sigurnost rodnog kraja u Kreševu. Zbog njegove srčanosti i odvažnosti, vrlo brzo postaje veoma omiljen i poštovan u Lepenici. A on, Amir Agić, zavolio je Košćan više od mnogo čega drugog. Postojala je neka veoma jaka veza između Amira i Košćana. Košćan je bio zadnja brana prema slobodnoj lepeničkoj teritoriji u kojoj je Amir stekao i svoju prvu ljubav. Košćan je za golobradog mladića poput Amira bio svojevrsni poligon za dokazivanje odvažnosti, kao i za mnoge njegove mlade saborce.

Odmah na početku svog vojnog angažmana Amir se priključuje diverzantskom odjeljenju tadašnjeg Odreda opštinskog štaba Teritorijalne odbrane Kiseljaka, a kasnije 4. bataljona 9. brdske brigade ARBiH. Amir učestvuje u mnogim borbenim dejstvima Diverzantskog odjeljenja. Uvijek među prvima! Ova su borbena dejstva u nekoliko navrata izvršavana i iza neprijateljskih linija. U svom ratnom putu, od maja 1992. do samog Pariškog sporazuma o prekidu oružnog sukoba u Bosni i Hercegovini, učestvovao je u brojnim borbenim dejstvima, ali je njegov doprinos u odbrani Košćana 18. aprila 1993. godine bio neizmjerno važan.

Rano ujutro 18. aprila 1993. godine mještane Lepenice budi bjesomučno granatiranje doline Lepenice. Kao i uvijek do tada, granatiranje je bilo neselektivno, pogađajući mnoge civilne objekte, samo što je ovaj put to bilo znatno intenzivnije. Glavnina agresorskih granata bila je usmjerena na položaje branilaca na brdu Košćan. Amir Agić, tada već iskusni diverzant-izviđač Košćanskog bataljona 9. pbr (4. bataljon), naslućuje da je riječ o artiljerijskoj pripremi za napad neprijatelja na strateški važnu kotu Košćan. Svjestan nadolazeće opasnosti, ne čekajući naređenje, ne obazirući se na kanonadu granata koje su “poklapale” prilazne puteve Košćanu, upućuje se sa svojim saborcima prema Košćanu.

Neposredno po izlasku na Košćan, Amir je svjedočio probijanju odbrambenih linija i izlasku željeznih grdosija, tenkova VRS-a, na najdominantniji objekt na Košćanu, na uzvišenje Torinu. Svjedočio je jako nepovoljnoj taktičkoj situaciji za branioce. Neprijatelj je zauzeo ključni zemljišni objekt. Linije odbrane u dužni od nekoliko stotina metara nisu postojale, kao niti veze prema položajima prema brdu Oštrik. Amir se u tom momentu nalazi u selu Košćan, u blizini Torine, sa svega nekoliko saboraca. Uočavajući da je riječ o odsudnim momentima, preuzima inicijativu. Neprijatelj je u međuvremenu s oklopnim transporterima izbacio na Torinu specijalnu jedinicu koja nastupa prema stambenim objektima u selu. Cilj neprijatelja jeste izvršiti dodatan prodor od stotinu metara u stambene i pomoćne objekta u selu Košćan, nakon čega bi bila otvorena putna komunikacija Košćan – Drozgometva za uvođenje motoriziranih snaga.

Amir s nekoliko boraca uspostavlja odbranu između objekata na rubu sela prema Torini, gdje započinje bliska oružana borba uz upotrebu ručnih bombi i drugih sredstava. Amir dejstvuje koristeći svoje omiljeno naoružanje “sijač smrti”. Dejstvuje neustrašivo, ne obazirući se na opasnost. Svojom odvažnošću motivira svoje saborce, koji mu se pridružuju. Donosi Amir u tim odsudnim momentima prevagu u korist branilaca Košćana. U toj borbi, pored njega gine saborac Nijaz Drina. Borbena dejstva između protivničkih snaga i branilaca rasplamsavaju se i traju gotovo čitav dan. Poslijepodne braniocima Košćana stižu pojačanja od snaga iz Pazarića i Tarčina, ali i pripadnika 4. bataljona koji su se nalazili na odmoru kod svojih kuća.

Kasno poslijepodne neprijatelj se povlači s Torine – Košćan je odbranjen! Branioci ponovo zaposjedaju odbrambene položaje na Torini. Prilikom pretresa terena pronalaze mnogo tragova krvi i zavoja, ostavljenog naoružanja i druge vojne opreme, te oštećeni oklopni transporter koji je nagazio na protutenkovsku minu. Dijelom kulture sjećanja pripadnika 4. bataljona i Lepeničke doline postalo je sada već kultno obraćanje rahmetli Amira Agića u Dnevniku II BHT-a 18. aprila 1993. godine: “Napad je počeo oko pet ujutru. Gađali su nas svim i svačim. Držimo se! A ja mislim da Košćan neće pasti dok smo mi živi!”

S obzirom na njegovu mladost, oružana borba postala je sastavnim dijelom Amirovog života. Maskirna uniforma zamijenila je leviske, a prema puški, obavezno ciganki, odnosio se kao prema nekoj relikviji. Njegovo držanje puške, nošenje puške preko leđa ili ramena bilo je tako profinjeno kao da je odrastao s puškom u ruci. Neizbježno su njegovu glavu ukrašavali kačket i sunčane naočale, poželjno rejbanke. Uz ciganku, neizbježan je za pojasom bio i pištolj. U izvođenju borbenih dejstava jako je volio koristiti puškomitraljez M84, popularno zvani “sijač smrti”.

Provodi Amir Agić 1995. godinu u Stanici javne policije Kreševo, stacioniranoj u Lepenici. Pridružuje se policiji prvenstveno zbog nagovara starijih prijatelja da se povuče iz borbenih dejstava, da se sačuva zbog prevelike odvažnosti. Početkom oktobra 1995. godine formira se mješovita jedinica stanica javne bezbjednosti Kiseljak, Kreševo, Hadžići i Trnovo radi ispomoći snagama ARBiH na treskavičko-trnovskom ratištu. Amir je, naravno, među prvim dobrovoljcima. Predvodi pripadnike SJB Kreševo. Mješovita jedinica MUP-a dobija zadatak da brani položaj koji se, po riječima njihovih kolega Trnovljaka, ne može odbraniti – položaj na brdu Hum, na samom prilazu Trnovu. Strah se uvukao u pripadnike jedinice, ali ne i u Amira Agića.

Amir po dolasku na brdo Hum 11. oktobra 1995. preuzima ne samo inicijativu već i rukovođenje odbranom. Po zaprimanju dojave o predstojećem napadu neprijatelja, Amir organizira postavljanje zasjede branilaca ispred položaja. Međutim, neprijatelj je tek u kasnim poslijepodnevnim satima prišao njihovim položajima i napao. Tokom borbe se Amir kreće različitim dijelovima položaja branitelja kako bi ih ohrabrio. Nakon desetominutne borbe, neprijatelj je odbačen. Nakon povlačenja neprijateljske pješadije, uslijedilo je žestoko granatiranje položaja. Granata je pala u neposrednoj Amirovoj blizini i prekinula njegov ovodunjalučki život. Umjesto na svom Košćanu, nalazio se na Humu u Trnovu, ali nije pomišljao da položaje prepusti neprijatelju.

PROČITAJTE I...

Da Zetra ne bude Manjača. Da Holiday Inn ne postane Vilina vlas. Da oca i majku ne tražim po Tomašicama. Da se Sarajevo ne zove Srebrenica. Da ne vučem za rukav Amora Mašovića.

PRIDRUŽITE SE DISKUSIJI