Što bude više ratova i nestabilnosti u muslimanskom svijetu, što bude manje ekonomskog napretka u Africi i na Bliskom istoku, to će biti više muslimana u Evropi. Što ih bude više i što budu brže dolazili, to će se brže mijenjati i Evropa, demografski, kulturološki, religijski... Nestabilan svijet čini i Evropu drukčijom. Znatno drukčijom

Treći scenarij

Drugi scenarij

Nulto stanje

Prvi scenarij

Piše: Mahir Sokolija

Obistine li se prognoze koje je krajem prošle godine na osnovu istraživanja različitih scenarija rasta stanovništva u Evropi objavio vašingtonski Pew Research Centar, broj muslimana u zemljama Evropske unije mogao bi se utrostručiti do 2050. godine. Prema podacima koje je sabrala ova institucija, muslimani danas čine 4,9% stanovništva 28 država EU, kojima su u ovom istraživanju pridodate Norveška i Švicarska. Ukupan broj muslimana u ovih trideset država bio je 25,8 miliona 2016. godine. Riječ je o iznimno velikom povećanju od 32% u odnosu na 2010. godinu, kada ih je na istom prostoru živjelo 19,5 miliona.

IZBJEGLICE U NJEMAČKU, EKONOMSKI MIGRANTI U ENGLESKU

Muslimansko stanovništvo u Evropi neravnomjerno je rasprostranjeno. Ono što smo nekada nazivali Zapadnom Evropom, podrazumijevajući je kršćanskom, danas je mjesto boravka najvećeg dijela muslimanske populacije. U apsolutnim brojevima prednjači Francuska, u kojoj je nastanjeno 5,72 miliona muslimana. Više od milion stanovnika islamske vjeroispovijesti imaju Njemačka (4,95 miliona), Velika Britanija (4,13 miliona), Italija (2,87 miliona), Holandija (1,21 milion) i Španija (1,18 miliona). Veći broj muslimana živi i u Belgiji (870.000), Švedskoj (810.000), Bugarskoj (790.000), Grčkoj (620.000), Austriji (600.000), Švicarskoj (510.000), Danskoj (310.000), Norveškoj (300.000) i na Kipru (300.000).

U nekim državama udio muslimana u ukupnom stanovništvu relativno je visok. Najviše ih je na Kipru (25,4%) i u Bugarskoj (11,1%), gdje je riječ o domicilnom stanovništvu. U Francuskoj živi 8,8% muslimana, u Švedskoj 8,1%, Belgiji 7,6%, Holandiji 7,1%, Austriji 6,9%, Velikoj Britaniji 6,3%, Njemačkoj i Švicarskoj po 6,1%, Norveškoj i Grčkoj po 5,7%, Danskoj 5,4%, Italiji 4,8%, dok ih je u ostalim zemljama manje od 4%, a u Poljskoj, Litvaniji i Slovačkoj nema ih više od 0,1%.

Ni rast broja muslimana u posljednjih šest godina nije bio ravnomjeran. U procentima gledano, najveći je bio u Sjevernoj Evropi, odnosno Skandinaviji. U Finskoj je iznosio 150%, u Švedskoj 88%, u Norveškoj 67%, u Danskoj 41%. Visok porast zabilježen je i u Njemačkoj (50%), Velikoj Britaniji (39%), Belgiji (34%), Italiji (33,5%), Austriji (33%) i Švicarskoj (31%), dok je nešto niži bio u Holandiji (22%), Francuskoj (21%) i Španiji (20%). Najviše muslimana rodilo se u Njemačkoj ili je doselilo u ovu zemlju (1,65 miliona), Velikoj Britaniji (1,16 miliona), Francuskoj (1 milion) i Italiji (760 hiljada).

U povećanju broja muslimana u Evropi migracije su sudjelovale s 3,48 miliona, dok je prirodnim priraštajem muslimansko stanovništvo od 2010. godine uvećano za 2,92 miliona. U istom periodu broj nemuslimana smanjio se prirodnim putem za 1,67 miliona, ali je kroz migracije povećan za 1,29 miliona.

Nisu sve evropske zemlje imale jednak odnos prema migrantima, neke su uglavnom primale izbjeglice, a druge “regularne”, odnosno ekonomske migrante. Njemačka, naprimjer, primila je 850.000 muslimanskih migranata, od čega 580.000 izbjeglica. Nasuprot njoj, Velika Britanija primila je 690.000 muslimanskih migranata, a među njima samo 40.000 izbjeglica. Slična migrantska politika bila je i u Francuskoj, koja je primila 530.000 migranata, od čega svega 50.000 izbjeglica. Među deset zemalja koje su primile najviše muslimanskih migranata, samo su Njemačka i Švedska primile više izbjeglica od “regularnih” migranata.

U predviđanju rasta muslimanske populacije u Evropi načinjena su tri moguća scenarija: samo na osnovu prirodnog priraštaja, odnosno bez ikakvih migracija; uz umjerene migracije temeljene uglavnom na tzv. regularnim migrantima, dakle, bez povećanog broja izbjeglica, te, treća opcija, s visokim stepenom migracija koji uključuje i dolazak izbjeglica.

TRI ZEMLJE S PO VIŠE OD DESET MILIONA MUSLIMANA

S obzirom na to da muslimansko stanovništvo u analiziranim zemljama ima znatno veći prirodni priraštaj od nemuslimanskog, i to toliko da u prosjeku muslimanke rađaju 2,6, a nemuslimanke 1,5 djece, te imajući na umu da je muslimansko stanovništvo mnogo mlađe od ostalog stanovništva Evropske unije, u prosjeku za 13 godina mlađe, po prvom scenariju predviđa se rast broja muslimana do 2050. godine za 10 miliona. U istom periodu prirodnim putem smanjit će se, po ovim predviđanjima, broj nemuslimana za 49,2 miliona. Ako, pak, dođe do umjerenih migracija, broj muslimana će se više nego udvostručiti, pa će iznositi 57,9 miliona. U slučaju povećanih migracija, predviđa se trostruki rast u odnosu na 2016. godinu, pa bi u tom slučaju u ovih trideset evropskih zemalja živjelo 75,6 miliona muslimana. Po prvom scenariju, udio muslimanskog stanovništva s 4,9%, koliko je iznosio 2016. godine, porastao bi na 7,4% do 2050. godine, po drugom na 11,2%, a po trećem na 14%.

Kao temelj za predviđanje, istraživači iz Pew Research Centra u obzir su uzeli migracijske politike pojedinih država od 2010. do 2016. godine. Različiti rezultati u scenarijima rasta muslimanskog stanovništva dobiveni su s obzirom na drugačije pojedinačne odnose država prema izbjeglicama i “regularnim” migrantima. U oba slučaja, dakle i u slučaju primanja “regularnih” izbjeglica i u slučaju nastavka dolaska izbjeglica, broj muslimana u Velikoj Britaniji mogao bi se utrostručiti, odnosno premašiti 13 miliona, što znači da bi u ovoj državi muslimani mogli činiti između 16,7 i 17,2% stanovništva, premda u šest promatranih godina muslimani nisu činili natpolovičnu većinu novih migranata: od 1,6 miliona, koliko ih je ova zemlja primila, muslimana je bilo 43%. Za razliku od Francuske i Švedske, u kojima su muslimani činili po 67% migrantske populacije. Više od 50% muslimana među migrantima u analiziranom periodu imali su još i Njemačka (63%), Belgija (57%), Holandija (57%) i Italija (56%).

U Njemačkoj bi po prvom scenariju, dakle prirodnim priraštajem, broj muslimana trebao porasti s 4,13 na 5,99 miliona, čime bi svaki jedanaesti stanovnik Njemačke bio musliman. Po drugom scenariju, bilo bi ih 8,48 miliona, odnosno svaki deveti stanovnik Njemačke, a po trećem čak 17,49 miliona, odnosno 19,7%.

Više od 10% muslimanskog stanovništva živjelo bi po prvom scenariju na Kipru, u Bugarskoj, Belgiji, Švedskoj i Francuskoj, po drugom scenariju ovim zemljama bi se pridružile Švicarska, Austrija, Njemačka, Finska, Danska, Italija, Holandija, Norveška i Velika Britanija, a po trećem još i Malta. I po drugom i po trećem scenariju Švedska bi doživjela najdramatičnije promjene. U slučaju da ne primi izbjeglice, imala bi 20,5% muslimana, a kada bi još stizale i izbjeglice, u obimu u kojem su dolazile u ovom desetljeću, muslimani bi činili 30,6% stanovništva ove države.

TREĆA OPSADA BEČA

Za one koji se pitaju trebaju li Evropi migranti u ovolikom broju, treba znati da bi čak i u slučaju drugog scenarija broj stanovnika analiziranih trideset zemalja bio smanjen u odnosu na danas za 3,9 miliona. Tek u drugom scenariju, u slučaju priliva većeg broja izbjeglica, stanovništvo ovih zemalja uvećalo bi se, i to za približno 18 miliona u odnosu na 2016. godinu. Ne dođe li do uvoza radne snage iz Afrike i Azije, ili iz manje razvijenih evropskih zemalja, razvijene zemlje Evrope suočit će se s padom broja stanovnika od približno 50 miliona u naredne 33 godine, unatoč rastu broja muslimana od 10 miliona. Dakle, nemuslimansko stanovništvo imat će ukupan pad prirodnim putem u iznosu od 12%. Ovakav pad, uz nastavak starenja stanovništva, i s padom radno sposobnog dijela populacije, nesumnjivo bi ostavio snažne posljedice na ekonomski sistem evropskih država, došlo bi do velikih problema s penzionim fondovima, a proces depopulacije nezaustavljivo bi se povećavao prijeteći svekolikim kolapsom.

Potrebno je istaći i činjenicu kojom se ovo istraživanje nije posebno bavilo. Riječ je o koncentriranosti muslimanskog stanovništva u gradovima, odnosno u urbanim središtima, glavnim gradovima država i regija unutar zemalja u koje migranti dolaze. U Londonu je, po popisu stanovništva iz 2011. godine, živjelo 12,4% muslimana, od ukupno 8,17 miliona njegovih stanovnika, odnosno, muslimana je bilo nešto više od jednog miliona, približno trećina muslimanskog stanovništva Velike Britanije, što se od popisa do danas znatno promijenilo dolaskom većeg broja migranata. Zamislimo samo do kakvih bi promjena moglo doći kada bi se ostvarila predviđanja i kada bi broj muslimana bio povećan sa sadašnjih 4,13 miliona na 13,06 miliona, kako to predviđa drugi scenarij. Ili, šta bi se dogodilo u Parizu, u kojem danas živi između 10 i 15% muslimana, ako bi došlo do povećanja broja muslimana u Francuskoj s 5,72 miliona na 12,63 po drugom scenariju, odnosno na 13,21 milion po trećem scenariju?

Pa čak i kad bi došlo samo do prirodnog rasta, u nekim evropskim gradovima u kojima danas živi visok procent muslimanskog stanovništva promjene bi bile izrazito velike, s obzirom na to da je u Velikoj Britaniji, Španiji i Švicarskoj, naprimjer, predviđen prirodni rast za 59%, u Francuskoj 50%, u Italiji 52%, Belgiji 44% itd. Zamislimo kako bi se u svakom od scenarija to odrazilo na jedan višemilionski Birmingham, u kojem je, po popisu iz 2011. godine, živjelo 21,8% muslimana, ili na Bruxelles, u kojem se procjenjuje da je svaki peti stanovnik musliman, jednako kao i u Mölemu, ili na jedan polumilionski Bradford, u kojem je muslimana više od 25%. Zamislimo situaciju u kojoj muslimani imaju većinu (u slučaju da se ostvari rast predviđeni drugim ili trećim scenarijem) u gradskim vijećima Kölna (danas više od 12% muslimana) ili Rotterdama (više od 13% danas), Beča (12% danas), Antwerpena (17% danas), Manchestera (16% danas) itd. Jer, ne zaboravimo, izrazito visok rast u mjestima sadašnje visoke koncentracije muslimanskog stanovništva bit će procentualno mnogo veći.

Radna snaga i izbjeglice ne dolaze na sela, već u gradove u kojima muslimani ionako žive u velikom broju. U Beču je, naprimjer, po popisu iz 2011. godine, živjelo 11,6% muslimana od 1,71 milion stanovnika glavnog grada Austrije, odnosno njih 200.000, što je iznosilo 44% muslimanskog stanovništva Austrije. Ostvari li se treći scenarij, u Austriji će živjeti 2,12 miliona muslimana, odnosno 370% više nego 2010. godine. Kada bi se taj odnos rasta primijenio na Beč, u njemu bi 2050. godine živjelo 930.000 muslimana. Ali, stvari ne stoje tako jednostavno. Potrebno je imati na umu da postoje i neka prostorna ograničenja, kao i drugi limitirajući faktori, ekonomske potrebe, neravnomjerno smanjenje nemuslimanskog stanovništva u drugim regijama, natalitet kod nemuslimana, migracije nemuslimanskog stanovništva itd. U svakom slučaju, promjene bi bile dramatične, a samo jednostavnom računicom, zanemarivši druge utjecaje, mogli bismo govoriti o tome da će muslimani u Beču činiti približno polovicu stanovništva do 2050. godine.

Evropa treba svježu radnu snagu, a ne može ni zatvarati granice za ljude koji bježe pod vatrom oružja i pred politikom u svojim zemljama koje proizvodi upravo razvijeni Zapad u kojem oni traže spas. Što bude više ratova i nestabilnosti u muslimanskom svijetu, što bude manje ekonomskog napretka u Africi i na Bliskom istoku, to će biti više muslimana u Evropi. Što ih bude više i što budu brže dolazili, to će se brže mijenjati i Evropa, demografski, kulturološki, religijski… Mijenjat će se i u odnosu prema islamu, prema drugosti, propitivat će svoje vrijednosti, kolebat se između ksenofobije i otvorenosti, između neprincipijelnih zabrana i demokracije, između asimilacije i prihvatanja drugosti onakvom kakva ona jeste. Nestabilan svijet čini i Evropu drukčijom. Znatno drukčijom. Prije 33 godine u Velikoj Britaniji živjelo je 550,000 muslimana, danas ih je 4,13 miliona, 7,5 puta više. Zar je neočekivano da ih u naredne 33 godine bude tri puta više nego danas?