“Mekić je sa svojim saradnicima ustvari prijavio i prebacio samo četrdeset članova od osam stotina u novoosnovano udruženje, pri čemu je u matičnom džematu iz 1993. godine ostalo 14 osoba, dakle Mahdi Mekić, odbornici i njegovi bliži saradnici. Austrijski sud je u martu ove godine donio presudu kojom je ovaj prebačaj članstva proglašen ništavnim, jer flagrantno krši zakone države Austrije, te je naložio da rukovodstvo IKC Graz, na čelu s Mahdijem Mekićem, mora platiti advokatske i sudske troškove koji iznose skoro 50.000 eura”, kazao je Idriz Omerović za Stav

Piše: Hamza RIDŽAL

U januaru 2018. godine Stav je objavio opširan istraživački tekst o dešavanjima u bošnjačkom džematu IKC Graz u Austriji. Prilažući autentičnu dokumentaciju, Stav je tada raskrinkao mehanizme kojima je predsjednik džemata Mahdi Mekić, s grupom svojih poslušnika, osnovao pet fiktivnih udruženja kojima se služio kako bi manipulirao Islamskom zajednicom Bošnjaka u Austriji, kao eksponentu Islamske zajednice BiH u državi Austriji, ali i svojim džematlijama. IZ je pokušavala staviti pod kontrolu ovaj džemat, ali u tome nije uspjela.

Kriza je kulminirala time što je Mekić odvojio višemilionsku vakufsku imovinu od džemata prebacivši je na privatnu fondaciju, što je rezultiralo isključenjem ovog džemata iz Islamske zajednice. Rukovodstvo IKC Graz, s Mahdijem Mekićem na čelu, poklonilo je svu džematsku imovinu, višemilionski vakuf, privatnoj fondaciji i odvojilo ga od matičnog džemata i džematlija, tako da džematlije i vakifi koji su uložili ogromna sredstva u projekt izgradnje Centra nemaju nikakvu kontrolu nad njom. Dana 11. decembra 2017. godine, nakon što su otkrivene malverzacije u režiji Mahdija Mekića, IKC Graz je zvanično isključen iz sastava IZBiH.

Krajem 2014. godine rukovodstvo džemata krenulo je u osnivanje fondacije na koju će biti prebačena vakufska sredstva, a s namjerom, kako je to prezentirano džematlijama, da se ona pravno zaštiti. Islamska zajednica u BiH preko Vakufske direkcije bila je mišljenja da je takvu fondaciju moguće osnovati isključivo na nivou Austrije, a da takvo nešto džemati pojedinačno ne bi trebali raditi. U februaru 2015. godine Skupština džemata daje punomoć Džematskom odboru za administrativno osnivanje fondacije, ali je dogovoreno da se čeka saglasnost IZBA i IZBiH za njeno puštanje u rad. S obzirom na to da saglasnost nikada nije dobijena, Džematski odbor početkom 2016. godine samostalno odlučuje pustiti fondaciju u rad i krenuti s procesom prebacivanja vakufske imovine s džemata “Interkulturelles Zentrum Graz” na fondaciju “Gemeinnützige Privatstiftung Frieden”.

Međutim, da bi se fondacija uopće pustila u rad, bilo je potrebno, prema austrijskom zakonu, minimalno 70.000 eura, na šta je pristao Džematski odbor, odvojivši ta sredstva iz džematske blagajne. Dana 26. februara 2016. godine imovina džemata poklonjena je fondaciji. U notarskom zapisu o prijenosu vlasništva, koji je u posjedu Stava, piše da Mahdi Mekić, predsjednik Džematskog odbora, i Nail Bektaš, blagajnik Džematskog odbora IKC Graz, poklanjaju imovinu privatnoj fondaciji “Frieden”, što prihvataju u ime fondacije Edin Grišević i Edin Pargan, kao članovi Odbora fondacije. U vrijeme u kojem je sačinjen ovaj notarski zapis, čije ključne dijelove objavljujemo u prilogu, Edin Pargan bio je sekretar, a Edin Grišević zamjenik sekretara IKC Graz. Dakle, u pravnom prijenosu imovine i otuđivanju vakufa učestvovale su osobe koje su činile Džematski odbor IKC Graz.

Predsjednik Upravnog odbora fondacije “Gemeinnützige Privatstiftung Frieden” trenutno je Mahdi Mekić, a predsjednik Skupštine fondacije Emir Serdarević. Skupština fondacije trenutno broji 30 osoba (od čega su dvoje nemuslimani), a prema posljednjem Statutu, kvorum je spušten s 20 na 9 osoba, što znači da je dovoljan skupštinski saziv od 9 osoba da bi se upravljalo imovinom koju su godinama skupljali vakifi džemata, IZBA i IZBiH. Da paradoks bude potpun, statut fondacije ne omogućava džematu, kao osnivaču, da putem svoje Skupštine nominira ijednog svog člana u Skupštinu fondacije. Samo je prvi saziv Skupštine fondacije predložio Džematski odbor, a daljnje nominacije mogu vršiti samo upravna tijela fondacije. Time je imovina džemata IKC Graz definitivno otuđena od njega, a džemat doveden u finansijsku ovisnost o Fondaciji. Pritom džemat, kao osnivač Fondacije, nema nikakvog zakonskog upliva nad njenim radom. I to je ono što doista zabrinjava. Jedan dio džematlija može imati povjerenje u Mahdija Mekića i vjerovati da trenutni upravitelji fondacije neće pronevjeriti sredstva džemata, međutim, to se lahko može promijeniti. S obzirom na pravne akte i statut fondacije, na njeno čelo može doći neko ko nema nikakve veze s džematom.

Osim velikog broja nesretnih vakifa zbog uvakufljenih sredstava kojima sada raspolaže privatna fondacija odvojena od džemata, podsjetimo da je i IZBiH uložila doista velika sredstva u ovaj džemat, veća nego u ijedan drugi bošnjački džemat u dijaspori. Pored indirektnih donacija koje ne bi bile realizirane bez blagoslova IZBiH, IZBiH je ovaj džemat direktno pomogla uplatom od 68.000 eura, te vraćanjem 2.000 eura od skupljenih sredstava za zekat i sadakatul‑fitr u IKC Graz. Također, preko Islamske zajednice Bošnjaka u Austriji (IZBA), kao eksponenta IZBiH, IKC Graz pomognut je s nešto više od 8.000 eura, a putem sergija u drugim bošnjačkim džematima s dodatnih 45.000 eura. To znači da je direktno preko IZBiH u IKC Graz uloženo 123.000 eura.

U nedavnom nastupu na Radiju BIR Idriz-efendija Omerović, jedan od aktivista koji je tužio rukovodstvo IKC Graz i dobio presudu, napomenuo je da više od 800 članova džemata IKC Graz nije imalo valjan uvid, nadzor niti utjecaj nad samom organizacijom privatne fondacije, procesom odabira rukovodstva te fondacije, pravnim odnosom te fondacije sa svim relevantnim institucijama. “Svim ovim procesima upravlja Mahdi Mekić sa svojim poslušnim odbornicima”, istaknuo je Omerović. Prema njegovim riječima, paralelno s procesom poklanjanja imovine, želeći apsolutno osigurati da džematlije i vakifi nemaju nikakvog utjecaja nad vakufom, to rukovodstvo IKC Graz u 2016. godini donosi odluku o isključenju svih džematlija iz matičnog džemata osnovanog 1993. godine i prebacuju sve članove tog džemata u novoosnovano udruženje koje nema apsolutno nikakve formalno-pravne veze s džematskom imovinom vakufa.

“Provjerom u Islamskoj zajednici Austrije ispostavlja se, uz ovo nelegalno prebacivanje članstva, da je Mekić sa svojim saradnicima ustvari prijavio i prebacio samo četrdeset članova od osam stotina u novoosnovano udruženje, pri čemu je u matičnom džematu iz 1993. godine ostalo četrnaest osoba, dakle Mahdi Mekić, odbornici i njegovi bliži saradnici. Austrijski sud donio je u martu ove godine presudu kojom je ovaj prebačaj članstva proglašen ništavnim jer flagrantno krši zakone države Austrije, te je naložio da rukovodstvo IKC Graz, s Mahdijem Mekićem na čelu, mora platiti advokatske i sudske troškove koji iznose skoro 50.000 eura”, kazao je Omerović.

Podsjetio je na to da je tokom cjelokupnog procesa, koji je trajao duže od godinu, a i prije samog procesa, Mahdi Mekić odbijao bilo kakve dogovore i rješavanja problema vansudskim nagodbama. Sudskom presudom potvrđeno je da je Mekić nelegalno manipulirao fiktivnim udruženjima, o čemu je Stav pisao 2018. godine. Nakon posljednjeg sastanka na kojem Mekić nije dopustio da govore i pitanja postavljaju oni za koje je sumnjao da mogu iskazati neslaganje, a nakon donesene presude o ništavnosti prijenosa članstva iz 2016. godine, grupa džematlija IKC Graz donijela je nekoliko odluka:

– Podnošenje krivične prijave protiv rukovodstva IKC Graz s Mahdijem Mekićem na čelu;

– Pokretanje postupka za poništavanje svih nezakonito donesenih odluka od 2009. godine pa nadalje;

– Pokretanje postupka za poništavanje svih odluka nakon nelegalnog prebacivanja članstva iz 2016. godine;

– Pozivanje sudskim putem svakog odbornika na ličnu odgovornost i snošenje prouzrokovane štete, privatnom imovinom.